Codependency: Inzicht en Aanpak

Schrijfster: Anne-Marie Lorier

Vind je het moeilijk om grenzen te stellen, je eigen behoeften te vervullen en je innerlijke gevoelens te uiten? Dan herken je jezelf mogelijk in codependency. In deze blog duiken we dieper in wat codependency inhoudt, hoe het ontstaat, de relatie met afwijzingsgevoeligheid, en hoe je patronen van codependency kunt doorbreken.

Wat is Codependency?

Codependency is een overlevingsstrategie waarin je je aanpast door please-gedrag te vertonen en te proberen controle te houden over gevoelens en relaties met de mensen om je heen. Dit mechanisme ontwikkel je vaak al als kind om jezelf te beschermen.

Kinderen die codependent gedrag vertonen, stemmen onbewust af op de gevoelens en behoeften van hun omgeving. Dit doen ze om nare eigen gevoelens te vermijden. Vaak hebben ze zich niet gehoord en niet gezien gevoeld, waardoor ze zich zijn gaan aanpassen om toch aandacht en goedkeuring te krijgen.

Disfunctioneel gezin: geen veilige omgeving

Dit overlevingsmechanisme vindt vaak zijn oorsprong in disfunctionele gezinnen, waar een kind emotioneel en/of fysiek niet veilig was. In feite heb je jezelf geleerd om je op een ongezonde manier te verbinden met andere mensen.

Een meesteres in aanpassen

Je bent een meesteres geworden in het aanpassen van jezelf. Vaak merk je dit niet eens, maar je voelt je moe, boos, en hebt moeite om je eigen gevoelens te herkennen en te uiten. Je geeft anderen alle ruimte terwijl je je eigen gevoelens en behoeften negeert.

Symptomen van codependent gedrag

Het is niet altijd gemakkelijk om codependent gedrag bij jezelf te herkennen. Het kan zo verweven zijn in je manier van leven dat het normaal lijkt. Veelvoorkomende kenmerken zijn:

- Jezelf wegcijferen in relaties

- Geen grenzen stellen, jezelf volledig weggeven

- Het gevoel hebben geen eigen leven te hebben

- Verlies van jezelf door focus op anderen

- Oververantwoordelijkheid voor de problemen van anderen

- Het vermijden van conflicten ten koste van alles

- Gebrek aan een gezond gevoel van eigenwaarde

- Moeite met het delen van je innerlijke gevoelens

- Gevoelens van paniek of angst

- Niet durven opkomen voor je eigen behoeften en gevoelens

- Continu zoeken naar bevestiging of goedkeuring van anderen

- Controle willen uitoefenen om grip te houden

- Gevoel van afhankelijkheid van anderen

- Vatbaar zijn voor verslaving

- Alles persoonlijk opvatten

Hoe ontstaat codependency?

Codependent gedrag is bijna altijd terug te voeren naar je kindertijd en is een reactie op een hechtingstrauma. Mogelijke oorzaken zijn:

- Emotioneel niet beschikbare ouders, vaak door eigen problemen zoals scheiding of verlies.

- Onvoorspelbaar gedrag van ouders, bijvoorbeeld door drankproblematiek of narcisme.

- Fysiek geweld, misbruik of verwaarlozing.

- Moeten zorgen voor je ouders omdat zij dit zelf niet konden.

- Gepest worden als kind of puber.

- Een ziek familielid waardoor er geen ruimte voor jou was.

Zorgen voor je ouders: Parentificatie

Als kind was het voor jou waarschijnlijk erg verwarrend. De sterke emoties en behoeften van je ouders hebben jouw basisbehoeften overschaduwd. Dit noemen we parentificatie: je voelde je verantwoordelijk voor de gevoelens van je ouders en moest je volwassener gedragen dan passend was voor jouw leeftijd.

Veilige en onveilige hechting

In een gezonde situatie groei je op met een veilige hechting: er is liefdevolle interactie met je ouders, je voelt je veilig, en leert dat je op jezelf kunt vertrouwen en gezonde grenzen mag aangeven. Dit geeft je de ruimte om contact te maken met anderen en de wereld te verkennen, met al jouw emoties, gevoelens en behoeften.

Door inzicht te krijgen in de oorzaken en kenmerken van codependency, kun je beginnen met het doorbreken van deze patronen. Het is mogelijk om jezelf te herontdekken en te leren hoe je op een gezonde manier relaties kunt aangaan, waarbij zowel jouw als de behoeften van de ander gerespecteerd worden.

Ouders afwezig: onveilige hechting

Wanneer ouders of verzorgers, om welke reden dan ook, afwezig zijn op momenten dat een kind hen nodig heeft, ontstaat er onveilige hechting. Een kind dat onveilig gehecht is, vindt het vaak moeilijk om alleen te zijn en heeft weinig vertrouwen in de omgeving. Dit kan zich later uiten in moeite met het aangaan van relaties.

Rejection sensitivity

Codependency ontstaat vaak vanuit een diepe angst om afgewezen te worden, ook wel bekend als Rejection Sensitivity. Bij Rejection Sensitivity is je focus volledig gericht op de ander, waardoor je niet aanwezig bent in je eigen ruimte. Deze angst kan al in je kindertijd ontstaan.

Codependency en liefdesrelaties

Codependent gedrag manifesteert zich vaak in liefdesrelaties. In je hunkering naar liefde en aandacht verlies je jezelf in intieme relaties, waardoor je voorbijgaat aan je eigen gevoelens en behoeften. Dit kan leiden tot ongezonde relaties.

Dans van afstoten en aantrekken

In relaties ontstaat hierdoor vaak de dans van afstoten en aantrekken, vooral als je een partner aantrekt die emotioneel onbeschikbaar is. Deze afhankelijkheid leidt tot een vicieuze cirkel van bindingsangst en verlatingsangst.

Codependency en narcisme

Codependents zijn vatbaar voor relaties met narcisten. Door je please-gedrag en het opgeven van jezelf, ben je gevoelig voor de manipulatie van een narcist. Beide zijn onveilig gehecht in hun jeugd en trekken elkaar aan, wat leidt tot wederzijdse afhankelijkheid.

Als codependent wil je voor de ander zorgen, omdat dit je een gevoel van bestaansrecht geeft. De narcist haalt hier zijn of haar voeding uit, wat resulteert in een ongezonde dynamiek van aantrekken en afstoten.

Hoe doorbreek je codependentie patronen?

Het doorbreken van codependentie patronen is uitdagend, maar mogelijk. Dit proces biedt de kans om belangrijke stukken in jezelf te helen en te werken aan een gezonde relatie met jezelf.

Innerlijk kind helen

Innerlijk kind werk is essentieel bij het helen van codependency. Het gedrag dat je nu vertoont, is vaak gebaseerd op wat je als kind hebt aangeleerd. Door de verbinding met je innerlijk kind te herstellen, kun je je huidige gedrag veranderen.

Jouw grenzen leren kennen

Het is cruciaal om je eigen grenzen te leren kennen, wat begint met voelen. Stap voor stap kun je jezelf trainen om te bepalen waar jouw grenzen liggen.

Van codependent naar autonomie

Codependent gedrag kenmerkt zich door het leven van buiten naar binnen, in plaats van binnen naar buiten. De kunst is om je leven in te vullen op een manier die jij wilt, gebaseerd op jouw behoeften, wensen en verlangens. Een goede coach kan je hierbij helpen door een frisse blik van buitenaf te bieden.

Codependency en je familiesysteem

Bij codependent gedrag stel je de wensen van anderen boven die van jezelf, wat vaak gerelateerd is aan je familiesysteem en kindertijd.

De juiste plek innemen in het Systeem

Binnen het familiesysteem is het belangrijk dat je de juiste plek inneemt. Doe je dit niet, dan betaal je daar mogelijk een prijs voor, zoals fysieke of mentale ziekte. Dit wijst op een disbalans die hersteld moet worden.

Balans tussen geven en nemen

Een ander belangrijk principe is de balans tussen geven en nemen. Wanneer dit uit balans is, ontstaan er verstoringen. Codependency kenmerkt zich door een disbalans waarin je altijd meer geeft dan neemt. Het herstel hiervan kan worden bevorderd door systemisch werk.

Coaching met Systemisch schaduwwerk en opstellingen

Tijdens een familieopstelling kun je achterhalen waar de disbalans zit en helder krijgen waar je mee aan de slag kunt. In de coaching bij mij zijn familieopstelling en schaduwwerk belangrijke pijlers, die inzicht geeft op onbewust niveau en helpt om je eigen plek weer in te nemen.

Herken jij je in het patroon van codependency?

Herken jij jezelf in het patroon van codependency? Coaching vanuit Vrouwelijke Kracht biedt jou programma's aan om dit te kunnen helen. Als je dit wilt leren..

- Op een gezonde manier nee te leren zeggen

- Schaamte- en schuldgevoelens los te laten

- Je grenzen te leren kennen en ze aan te durven geven

- Een gezonde relatie met jezelf op te bouwen

- Een gezonde relatie met je (toekomstige) partner op te bouwen

- Oude pijn en trauma’s te helen

- Te leren vertrouwen op je intuïtie

- Jezelf open en eerlijk uit te spreken naar anderen

- De relatie met je innerlijk kind te herstellen

Neem gerust contact met ons op om te ontdekken hoe ik je kan ondersteunen.

Of doe de gratis test.

Wat kan ik voor jou betekenen?

Samen naar binnen, voelen en vanuit je hoofd naar je lijf.

- Hoe pas ik lichaamsbewustzijn toe in de praktijk?

- Energiemanagement voor hooggevoelige mensen

- De worsteling van hooggevoelige mensen

Ik sta klaar om je te helpen op jouw reis naar zelfontdekking en herstel.

Ben je hyperalert? 🚨 Wat als je voelsprieten altijd 'aan' staan?

Ben jij altijd alert op je omgeving? Reageer je meteen op de kleinste veranderingen? Als je hyperalert bent, staat je systeem voortdurend op scherp. Dit kan het moeilijk maken om te ontspannen.

Maar waarom ben je vaak zo op je hoede, zelfs zonder direct gevaar?

Op mijn website verken je de oorzaken en gevolgen van hyperalertheid en geef ik je praktische tips om hiermee om te gaan. Denk aan de complexe interactie tussen hooggevoeligheid, trauma, en overlevingsmechanismen die je in je jeugd hebt ontwikkeld.

Nieuwsgierig? Lees verder op mn website.

Herken je dit? 👀 Kenmerken van hyperalert gedrag:

- Continu waakzaam zijn

- Snelle hartslag

- Reageren op de energie van anderen

- Het oppikken van subtiele hints (zonder woorden)

- Emoties van anderen overnemen

- Onrustig en onbestendig gevoel zonder duidelijke reden

- Slecht slapen door onrust en waakzaamheid

- Moeite met ontspannen

- Voortdurend op eieren lopen

- Altijd in de overlevingsstand staan

Altijd in de overlevingsstand 🚀

Een lichaam dat altijd aan staat, verkeert constant in de overlevingsmodus. Altijd klaar om te scannen, analyseren en je aan te passen aan de omgeving. Als kind heb je misschien geleerd om iedereen tevreden te stellen om jezelf te beschermen tegen afwijzing of moeilijke emoties.

Hyperalert zijn betekent dat je vaak al weet wat er met de ander aan de hand is, nog voordat zij het zelf weten. Dit kan leiden tot overmatige zorg voor anderen, terwijl je jezelf uitput.

Zenuwstelsel in verhoogde waakzaamheid ⚡

Hyperalertheid houdt je lichaam en geest in een constante staat van verhoogde waakzaamheid. Je lichaam reageert op veilige en gevaarlijke situaties door de nervus vagus te activeren, een zenuw die je autonome zenuwstelsel beïnvloedt.

Het autonome zenuwstelsel bestaat uit het sympathische en parasympathische systeem. Bij dreiging wordt je sympathische systeem geactiveerd, waardoor je in een vecht-of-vluchtreactie komt.

Wil je meer weten? Lees verder op de website, socials of doe de gratis test en ontdek hoe je kunt omgaan met hyperalertheid en je weer kunt ontspannen. 🌿💆‍♀️